JanRoel Smedes

Categorie: Mediteren

  • Jan Geurtz, Verslaafd aan denken

    De weg naar verlichting en levensgeluk

    Jan Geurtz heeft lang geoefend op de Tibetaans boeddhistische manier. Hij is ook wetenschapsfilosoof, iemand die gestudeerd heeft op wat kennis is en manieren waarop mensen kennis vormen. Jan Geurtz legt uit hoe ons ‘ik’ of ‘ego’ zich vastklampt aan gedachten en waarom het dat doet. Zijn boek bevat oefeningen waarmee je dit kunt ontdekken. Zo kan je leren om los te laten. Je kan dan je eigen natuur leren zien. Eigenlijk klopt die zin niet. Je leert namelijk ‘de’ natuur zien, de natuur die jij zelf bent, de natuur die jou veroorzaakt en die jij veroorzaakt.

    Ik kon maar een paar bladzijden achter elkaar lezen. Niet omdat het een moeilijk boek is, tenminste, het is niet moeilijk geschreven. Soms is de inhoud wel moeilijk. Maar vooral omdat ik steeds dacht : hoe werkt dit bij mij ? En daar dan een tijd mee bezig was.

    De oefeningen heb ik overgeslagen. Die doe ik later een keer.

    Zonder de oefeningen en met alleen de tekst heeft het boek mij duidelijkheid gegeven over de kern van meditatie ( boeddhistisch en taoïstisch ).

  • Februari 2022

    De gebroken aarde, trilogie van NK Jemisin

    Ik hoorde het luisterboek, gelukkig met een passende voorleesstem, en kon niet stoppen met luisteren. Jemisin heeft een volstrekt unieke wereld gemaakt, met stenen, edelstenen en halfedelstenen, mensen die verstenen, wezens die steen eten, een tektonisch overactieve aarde en een maan uit de baan. De hoofdpersonen, uitgestotenen met steenmagie, moeten daarin hun weg vinden en, natuurlijk, de aarde redden.

    De serie bestaat uit Het vijfde seizoen, De obeliskpoort, De stenen hemel. Als je lid bent van de bibliotheek kan je de boeken op je telefoon luisteren.

    Make women come door Nina de la Parra

    Nina voert je mee door haar leven tot nu toe, hysterisch verlangend naar verlossing door een man, één die tenminste zelfstandig een treinkaartje kan kopen. Jemig wat een snelheid heeft dit boek. Het schreeuwt en raast. Het taalgebruik en de typografie zijn geweldig. Hoofdletters, cursief, frrrrrt, noten die naar noten wijzen, Engels en Surinaams ( met verklarende woordenlijst voor witte bejaarden zoals ik ). Nina heeft trouwens gewoon een kut en daar ben ik erg voor. Weg met al die lieve bedekwoorden en verkleinwoordjes ( poesje … ). Wij mannen hebben toch ook geen lulletje of een dickje ? Nou dan. Ik ben alleen niet voor labia in plaats van schaamlippen. De schaamte schrappen ok, maar … kutlippen bijvoorbeeld ? Ja, dit is echt serieuze shit, lezer. Meer. Als je wilt weten wat een orgasme is, lees dit boek. Tot slot is dit het boek waardoor alle witte mannen wensten dat ze Surinamer waren. En alle witte vrouwen dat alle witte mannen Surinamer waren.

    Aan het eind vindt Nina verlossing. Lees zelf maar hoe.

    The zen teachings of homeless Kodo

    Jee, wat een deprimerend boek. Kodo was zenleraar zonder klooster. Hij diende in een paar oorlogen en doodde mensen. In het Japanse boedisme kon dat. Het boek bevat geannoteerde uitspraken van Kodo, die me aan kroegpraat deden denken. Sommige zouden niet misstaan in De Telegraaf. Een bewijs dat je van zen niet zen wordt. Maar dat is ook niet de bedoeling. Lees Zuivere leegte van Janwillem van de Wetering voor hetzelfde gevoel maar met meer lering en vooral met meer humor.

    Pod wiatr oftewel In de wind

    Pools. Lieve Netflixfilm over een rijk meisje dat geluk vindt tussen arme surfers, arm, maar vol levenslust. Natuurlijk. Het script is dertien in een dozijn, maar tenminste een romantische film waarin ze naakt vrijen en naakt de zee in duiken ( na naakt in de duinen te hebben geslapen, wat godsonmogelijk is zonder dood te gaan van de kou, ook in de zomer ) in plaats van het neppe gedoe met bh’s. Er wordt net iets te veel zwart gekeken voor het etiket romcom. Een aantal emotionele scenes werd goed gespeeld, wat in veel Nederlandse romcoms maar matig lukt.

    Ik heb nu een paar Poolse films en series gezien en ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat de meeste in het geniep even een statement maken over homo- en transseksualiteit. In deze film stonden ergens op het eind twee vrouwen te zoenen. Tegen de repressie.

    Anne+, de film

    Anne mag nog eens doen wat ze in de serie ook deed en dat doet ze goed. Meteen het argument tegen mijn uitspraak hierboven, dat Nederlandse romcoms zo karikaturaal slecht zijn. Ze is ontwapenend, eerlijk, kwetsbaar, onderzoekend, nieuwsgierig en o zo twijfelend. Anne heeft iets fijns met een trans ( eigenlijk gewoon iemand ), breekt met een partner en publiceert een boek. Een hoop gedoe allemaal, net het echte leven. Naakt wordt in de film niet vermeden, maar op het eind gaat Anne met vriendin topless zwemmen en hier vind ik blote borsten dan weer misplaatst. Net als blote borsten bij protest : alleen bloot in uiterste nood, verder abnormaal. Als bloot normaal was hielden demonstranten hun zijn kleren aan.

  • China root door David Hinton

    China root. Taoism, ch’an and original zen.
    Chinese wortels. Taoïsme, ch’an en het originele zen.

    Voorkant China root, taoism, ch’an and original zen door David Hinton

    Zenboedisme komt uit Japan. Maar voor het uit Japan in ‘het westen’ kwam importeerde Japan ‘het’ boedisme uit China. Daar bestond het al eeuwen in de vorm van ch’an en in die eeuwen was ook ch’an geëvolueerd. Het was versmolten met het taoïstische gedachtengoed. Die versmelting behandelt David Hinton in zijn boek.

    Hij doet dat door de Chinese, taoïstische wortels van zenboedisme bloot te leggen en te verklaren. Zo behandelt hij in drie delen de volgende begrippen :

    1. Tao, meditatie, adem, geest ( mind ), woorden
    2. Afwezigheid, lege geest, spiegel, rivieren en bergen, leer, boeda, donker raadsel
    3. Afwezigheid-handelen, meditatie, gemeenschapsgeval ( koan ), ongeboren, ontwaken

    Mij verhelderde het boek veel. ‘Koan’ heb ik bijvoorbeeld nooit anders dan onvertaald gelezen, maar zo zegt het mij niets. Ja, het is een raadsel dat je met denken niet moet oplossen, een raadsel dat het denken moet oplossen. Maar de vertaling van David Hinton als sanga-case, gemeenschapsgeval, maakt het veel concreter. Je ziet monniken in de weer met praktische problemen in de toepassing van de leer ( die neerkomt op het leren direct te ervaren van de werkelijkheid buiten het gebruik van het denken en voelen om, buiten de leer om ). Want dat benadrukt David Hinton : het taoïsme probeert vooral praktisch en concreet te zijn, al lijken de taoïstische teksten bij uitstek ondoordringbaar. Al met al een erg leerzaam boek voor de zenbeoefenaar. Wel een boek dat je alleen heel langzaam kunt lezen. Veel alinea’s bevatten zo veel om even in je om te laten gaan. Of wat langer.

    David Hinton heeft zijn sporen verdiend als vertaler van poëzie en filosofische werken. In de herfst van 2022 staat Wild mind, wild earth op stapel, een boek dat gefundeerd is in het gedachtengoed dat Hinton in China root behandelt. Ik kijk ernaar uit. In 2023 verwacht Hinton een vervolg op China root te publiceren : China root sourcebook. Zie davidhinton.net.

  • Een extra laag in de mu-koan in de vertaling door David Hinton

    Uit het boek China root, bladzijden 53-55.

    De mu-koan gaat meestal zo : Een monnik vroeg meester Josho : heeft een hond boedanatuur ? Meester Josho antwoordde : mu.

    Mu is Japans voor niets, leeg, leegte. Josho zei waarschijnlijk geen mu maar wu, want hij sprak Chinees. Maar goed, mu en wu betekenen hetzelfde.

    Hinton vertaalt de koan zo :

    A monk asked master Visitation-Land : “A dog too has Buddha-nature, no ? “
    “No/Absence,” Visitation-Land replied.

    Het mooie aan deze vertaling is dat zowel de vraag als het antwoord ‘niet’ bevatten. Het wordt nog leuker als je in absence ook beweging stopt : absencing. Dat werkwoord bestaat niet in het Engels, maar dat hoeft je er niet van te weerhouden om het toch te maken.  Absencing is werkende leegte, de leegte die presence voortbrengt, de vormen, de tienduizend dingen.

    En zou het no in de vraag niet net zo goed no/absence/absencing kunnen zijn ? David Hinton merkt al op dat in de vraag de beide elementen absence en presence zitten. Presence zit in de hond, een vorm, één van de tienduizend dingen die ontstaat uit absencing, de werkende leegte.

    En dit nu niet alleen opvatten als een woordspelletje maar ook als mislukte, maar bitter ernstige beschrijving van de echte wereld.

  • Boedisme : lijden is ongemak

    Bij de preek voorafgaand aan de meditatie gisteravond kwam ‘het lijden’ ter sprake, dat zo’n centrale rol speelt in het Boedisme. Volgens Rob Eckhardt is dat ‘lijden’ een veel te zware vertaling van het Sanskriet woord ‘dukha’ of ‘dukkha’. Onze cultuur is van het Christendom doordrongen en dan ligt het gebruik van ‘lijden’ voor de hand. Rob zocht naar een woord en ik opperde ‘ongemak’. Ook niet fijn, maar wel lichter dan ‘lijden’. Lijden is een longontsteking, ongemak een kriebelhoest. Lijden is een depressie, ongemak is verveling. Het is ergernis, haast, in de verkeerde rij voor de kassa staan, afgesneden worden door een fietser, je leidinggevende met een kutbui of je collega met een lulverhaal. Je natgeregende spijkerbroek.

  • Mediteren is dwaas

    Uit de column van Henk van Straten in de Happinez, het zal die van augustus dit jaar zijn ( ik lees echt alles, zelfs dat blad ).

    Zenleraar Gudo Wafu Nishijima liep de zendo binnen, waar zijn leerlingen al oefenden.

    “Wat idioot om dit te doen”, zei hij.

    Hij ging op zijn kussen zitten mediteren.

    Henk van Straten gebruikt wat meer woorden, maar dit is het wel.

  • Aekingerzand en Aekingermeer

    Het regende bijna aan één stuk door. Een regenpauze was net lang genoeg om, uit de wind gehouden door een paar bomen, water te koken en chocolademelk te drinken. In de stromende regen zwom ik in het Aekingermeer. Af en toe scheerde een zwaluw over het water en mijn hoofd. Geweldig.