1
De mens is vrij om gedrag en woorden te kiezen. De mens is niet vrij om te kiezen wat hem overkomt, maar wel in de keuze van de reaktie op wat hem overkomt. De mens is ook vrij te kiezen wat hij zal proberen te bereiken. De mens is vrij het slechte ten goede te keren (indien die vrijheid niet van buitenaf beperkt wordt) en het goede maximaal te benutten.
1.b
Omdat de mens vrij is om te kiezen is de mens verantwoordelijk voor zijn keuze, zijn gedrag en zijn woorden. Verantwoordelijkheid is weten dat elke daad de mens vormt en dat elke keuze de mens verandert. Verantwoordelijkheid is de gevolgen van daden aanvaarden. Vrantwoordelijkheid – wroeging – geweten.
1.c
Omdat de mens vrij is in gedrag en keuze kunnen slechte mensen goed worden.
2
Wat is goed leven ? Een goed leven is een leven als mens. De kern van een leven als mens is mens zijn is relaties onderhouden met andere mensen. Durf jezelf een goed leven te geven.
2.a
De mens is vrij om gedrag en woorden te kiezen. De mens beslist zelf, binnen het web van mensen onderling, waarbinnen mensen elkaar beïnvloeden door te praten, te argumenteren, te communiceren, zich te gedragen.
2.b
Mensen hebben elkaar nodig voor gezelschap, waardering, genegenheid. Mensen hebben dingen nodig, bijvoorbeeld om in leven te blijven. Behandel dingen als dingen en mensen als mensen.
2.c
De mens als mens behandelen is proberen je in de ander te verplaatsen, de ander van binnenuit te begrijpen. Het is de bekwaamheid en de inspanning om te begrijpen wat anderen van ons kunnen verwachten. Het is rechtvaardig leven.
2.d
Mensen bootsen elkaar na en leren van elkaar. Ze nemen gedrag en voorkeuren van elkaar over. Daarom is het belangrijk goed te leven, want anderen zullen dat nabootsen en ervan leren. Goed leven betekent daarom uit te vinden hoe je anderen juist behandelt.
2.e
Rechtvaardigheid is meer dan het formele recht. Dat is een samenvatting en een vereenvoudiging van de werkelijkheid van de relaties tussen mensen.
3
Onweerstaanbaarheid doet de eigen verantwoordelijkheid teniet. De aanhangers van autoritair optreden geloven in de onweerstaanbaarheid en verslaving. Ze vinden dat alles dat onweerstaanbaar en verslavend is verboden moet worden (door wetten en handhaving).
4
Geniet !
4.a
Vroeger kon het schadelijk zijn voor het voortbestaan zich – te veel – over te geven aan genot. Het nam energie weg voor de strijd om het bestaan. Die angst voor genot leeft voort in de puritein. De puritein vind iets slecht als het genot geeft. Iets is goed als de mens het niet leuk vind om te doen. Iemand leeft goed als hij lijdt.
4.b
Een goed leven heeft een open oog voor de genieting die zich vandaag aan je voordoet. Dat is niet op jacht gaan naar alle mogelijke genietingen. Het is een voorbijkomende geneugte gebruiken. Gebruiken houdt in: met beheersing, met matigheid, met afstand, zodat de geneugte zich niet tegen je gaat keren, zodat je niet verslaafd raakt en je vrijheid weggeeft.
4.c
Gebruik geneugten om je leven te verdiepen en te verrijken, om vreugde te geven. Vreugde is de ervaring die genot, verdriet, dood en leven aanvaardt.