Auteur: JanRoel

  • Hoe zit dat met de Verlichting ? Vervolg

    Jonathan Israel beschrijft in zijn boek Radicale verlichting hoe het denken, de logica, de wetenschap invloed krijgen in de maatschappij. Nederland, althans de republiek der verenigde Nederlanden, speelt daarin een belangrijke rol. De volgende twee boeken werpen licht op twee ontwikkelingen die van belang zijn geweest voor de Verlichting :

    • De reformatie, van Diarmond McCulloch, en
    • De republiek, ook van Jonathan Israel.

    De reformatie vindt eerder plaats dan de Verlichting, maar heeft een vergelijkbare ontwikkelingsrichting : tegen de heersende macht van de roomse kerk en de adel in. De reformatie bouwt wel voort op ontwikkelingen, discussies, standpunten en groepen binnen de rooms-katholieke kerk. Dat de republiek der zeven verenigde Nederlanden bestond als territoriale macht heeft de reformatie en de Verlichting ondersteund. Jonathan Israel vertelt hoe die republiek, een unicum voor die tijd, kon ontstaan uit kleine, samenwerkende stadjes in een onbeduidende, waterige uithoek van Europa en hoe het voortbestaan af en toe aan een zijden draadje heeft gehangen.

  • Cross-country trail

    Als je gekleed bent op natte kleren en je bent een beetje gewend aan kou dan kan je trektochten maken waar je maar wilt. In mijn stad is een grote survivalvereniging, gelieerd aan de plaatselijke atletiekvereniging. Eén keer per jaar organiseren ze een survivalrun en zo zag ik op een dag in oktober mensen door een duiker onder een vierbaansweg doorgaan. Dat wilde ik ook wel eens probleren. In april dit jaar deed ik dat. Nou is april niet zo’n gunstige maand als oktober. Het water is dan een stuk kouder. Ik was opgelucht dat ik niet als lijk onder de weg was blijven steken, maar ook opgetogen door de ervaring. Later bedacht ik tochten kriskras door een waterig natuurgebied heen, van oriëntatiepunt naar oriëntatiepunt, dwars door sloten, kanalen en meertjes heen. Weer eens wat anders dan de korte stukjes hardlopen die ik nog kon. Eigenlijk vind ik dit echter dan een survivalrun, met zijn rare hindernissen als autobanden waar je doorheen moet en palen of spijkerbroeken waar je aan moet hangen. Dat is niet nuttig om je ter verplaatsen, zoals een touw over een vaart of een boomstam over een brede sloot.

    Ik herinner me dat ik dit in mijn geboortestad ook gedaan heb, toen daar een recreatiegebied werd aangelegd en ik daar van de ene kant naar de andere kant in een zo recht mogelijk lijn doorheen liep.

  • Gewicht is voeding, niet bewegen

    De Wereld Gezondheids Organisatie en de Deakin University in Victoria, Australië hebben vastgesteld dat overgewicht toch vooral veroorzaakt wordt door te veel eten en niet door te weinig beweging. Sinds 1970 zijn kinderen in de VSA 9 lb. en volwassenen 17 lb. zwaarder geworden. Om terug te keren naar het gemiddelde gewicht van die tijd zouden kindern 350 calorieën per dag minder moeten innemen, een glas limonade en een kleine portie frites, en volwassenen 500 calorieën, een Big Mac. Of kinderen zouden elke dat 2,5 uur extra moeten lopen en volwassenen 2 uur. Dat laatste is onhaalbaar en het is ook niet voorstelbaar dat kinderen en volwassen zoveel minder zijn gaan bewegen. Zie Sam Lister, Diet, not lack of exercise, to blame for obesity in The Times, 9 mei 2009.

  • Zelfportret

    Schilderij van een figuur op het strand

    Voor een cursus van het werk moesten we een zelfportret schilderen. Ik ben even kwijt waarom. Maar ik vond het geweldig. Ik heb mezelf geschilderd op het strand. We waren net naar een tentoonstelling over Corneille geweest, waar ik lang naar ‘De zwemmers’ en ‘De vluchtelingen’ heb staan kijken. Die manier van schilderen heb ik ook geprobeerd – de echte kunstenaar heeft nu de grap van de week te pakken, maar ik was erg tevreden met wat er na drie kwartier op mijn stuk multiplex stond.

  • Samsara

    Door het hooggebergte trekt een karavaan rode monniken. Ze krikken de jonge monnik uit zijn grot. Hij heeft er jaren zitten mediteren. Terug in het klooster heeft de jonge heilige natte dromen – wij zien niet de inhoud, wel het gevolg.

    De monnik verlaat het klooster en trekt de wereld in ( naakt in de rivier ), vindt een vrouw en krijgt een zoon. Hij ontmaskert de oneerlijke graanhandelaar, die hard terugslaat. Maar het is toch niet alles en een tussendoortje met een mooie landarbeidster verandert daar niets aan, of maakt het alleen maar erger. De monnik verlaat zijn vrouw en zoon en gaat terug het klooster in ( naakt in de rivier ). De toespraak van de vrouw – had je dat niet eerder kunnen bedenken – vond ik indrukwekkend, een waarschuwing voor iedereen die meedogenloos zijn eigen heil voorop stelt.

    De film heeft weinig dialoog en veel geluid.

    Mijn vrouw en ik trainen al een tijd om de tweede vrijscene zelf eens te doen. Het wachten is nog op de balk die ik in huis moet aanbrengen.

    2001 ; regisseur : Pan Nalin ; acteurs : Shawn Ku, Christy Chung

  • Brochure marinierskeuring

    Het Korps Mariniers van de Koninklijke Marine heeft voor mensen die zich willen voorbereiden op de keuring een brochure gemaakt, die kan dienen als trainingsbasis voor duurtraining en krachttraining. Er staan ook wat rompoefeningen in. Zoek op Diensten Centrum Medische Keuringen, brochure, Fit op de keuring.

  • Maximum snelheden

    Al die maximumsnelheden … Je hebt ze van 30, 50, 60, 70, 80, 100, 120 en 130. Een rommeltje. Ik heb er maar wat regelmaat in aangebracht. Steeds 20 km/u ertussen.

    Binnen bebouwde kom

    • Woonerf : blijft stapvoets.
    • 40 km/u : 30 voelt op de meeste wegen belachelijk langzaam. De meeste bestuurders rijden sneller en begaan dus een overtreding. Bovendien rijdt het beter in de derde versnelling dan 30, met lager toerental. Het is dus ook beter voor het milieu.
    • 60 km/u : op grote wegen in de bebouwde kom kan je best 60 rijden.

    Buiten de bebouwde kom

    • 70 km/u : De snelheidsbeperking tot 60 km/u voelt ook weer vreemd en wordt door velen overtreden. Als 80 te snel is is 70 een mooie beperking.
    • 90 : De maximale snelheid waarmee vrachtwagens in de praktijk rijden. Op 100 km-wegen leidt dat tot inhalende personenauto’s. Op tweebaanswegen is dat gevaarlijk. Als iedereen 90 mag hoef je niet inhalen. Een verlaging van de maximumsnelheid op tweebaanswegen is veiliger.
    • 110 : Op vierbaans autowegen ( zonder vluchtstrook ) kan je best 110 rijden. Een veilige beperking op drukke autosnelwegen die de doorstroming verbetert.
    • 130 : Voor de rustige autosnelwegen. Het gaat in Frankrijk ook goed. Als in Frankrijk de maximumsnelheid op de autosnelweg verminderd wordt gaat hij naar 110.
  • Andreas Kinneging, de klassieke deugden

    Van het boek Geografie van goed en kwaad van Andreas Kinneging heb ik vooral goede herinneringen aan hoofdstuk 7 “Daarom worden mensen goed genoemd”, mijn eerste kennismaking met de kardinale deugden. De centrale vraag is ‘Hoe goed te leven ?’ Kinneging beantwoordt de vraag vanuit de grondgedachte achter de rechtstelsels, de vraag naar rechtvaardigheid. Rechtvaardig is hij die respecteert wat een ander toekomt. Rechtvaardigheid is een deugd die de mens niet vanzelf heeft maar die hij moet ontwikkelen. Rechtvaardigheid is de uitkomst van moed, verstandigheid en gematigdheid ( zelfbeheersing ). Rechtvaardigheid is één van de klassieke deugden, van Aristotoles ( volgens mij is het niet zozeer rechtvaardigheid maar rechtschapenheid, maar goed ). De andere drie zijn :

    • Verstandigheid is praktische kennis, gericht op doelen ; mensenkennis, inschattigsvermogen, levenswijsheid.
    • Moed ( standvastigheid ) is de deugd van de uitvoering, de wil : angst weerstaan en verantwoordelijkheid nemen.
    • Gematigdheid is zelfbeheersing tegenover emoties, driften en stemmingen.

    Er bestaan ook nog zeven ondeugden, die natuurlijk de kerk voor ons op een rijtje heeft bedacht :

    • hoogmoed, zelfoverschatting ;
    • hebzucht ;
    • wellust ;
    • toorn, onderhuidse woede ;
    • gulzigheid ;
    • afgunst ;
    • traagheid.

    Grappig dat het taoïsme de deugden kenschetst als een degeneratie van de natuurlijke staat. Het komt daarin overeen met de lui van de Romantiek, jongens als Rousseau, die ervanuit gaan dat de mens van nature goed is en dat de cultuur van hen barbaren maakt.

  • De mangoboom

    In een hangmat ligt een zwarte man te slapen in de schaduw van een reusachtige mangoboom. Daar komt een blanke man voorbij, hij ziet hem liggen en maakt hem wakker: “Sta op, slaapkop, je verluiert heel je leven. Klim liever in de mangoboom en pluk zijn vruchten.”

    „Waarom zou ik zijn vruchten plukken, blanke man ? De mangoboom laat dagelijks voldoende vruchten vallen. Die verzamel ik voor mij en mijn familie. De rest zou toch maar bederven in mijn schuur.”

    „Je moet ze ook niet bewaren in je schuur, je moet ze vervoeren naar de markt en ze voor veel geld verkopen.”

    „Ah, ik begrijp het, blanke man: het geld kan ik wel bewaren, dat bederft niet.”

    „Nee, domoor, je moet het niet bewaren. Geld moet rollen.”

    „Goed, blanke man. Dan geef ik er een groot feest van, voor heel het dorp. En jij mag ook komen.”

    „Nee, nee, nee ! Geen gefeest ! Dat is weggegooid geld. Je moet het nuttig besteden.”

    „Hoe dan, blanke man ?”

    „Luister, van het geld dat je verdient op de markt moet je eerst een, dan twee en tenslotte alle mangobomen hier op het dorpsplein kopen.”

    „Maar die mangobomen zijn van niemand. Iedereen mag de vruchten ervan eten.”

    „Dat is het nu juist. Nu zijn ze van iedereen, dan zullen ze alleen van jou zijn. Niemand behalve jij mag dan nog aan de vruchten komen. Wie nog een mango wil eten moet hem bij jou kopen op de markt. Ik zie het al voor me: je wordt een rijk man en dan…”

    „Ja, blanke man ?”

    „Dan koop je langzamerhand steeds meer mangobomen in de omgeving, tot je op een goede dag eigenaar bent van alle mangobomen in het land.”

    „Wat moet ik met alle mangobomen in het land, blanke man ? De vruchten zullen als een enorme rottende berg ons dorp bedekken, want niemand kan zoveel mango’s eten.”

    „Stil, luister: natuurlijk laat je niet al die mango’s opeten door je dorpsgenoten, nee, je begint een conservenfabriekje waar je mango’s worden verwerkt en ingeblikt. De blikken voer je uit naar de rijke landen in het Noorden, waar de mango een lekkernij is. Je kleine fabriekje groeit uit tot en enorm bedrijf. Een groot aantal van je landgenoten zal dan werken in jouw onderneming. Maar jij, jij werkt niet meer !”

    „Wat doe ik dan, blanke man ?”

    „Jij zult hier, op deze zelfde plek waar alles begon, een villa hebben gebouwd met een tuin die heel het vroegere dorpsplein omvat. Tussen twee mangobomen zul je je hangmat knopen en in hun schaduw zul je rusten.””

    „Maar ik rust nu al in hun schaduw, blanke man.”

  • Wadlopen

    Vertrokken in het donker van de pier van Holwerd, een beetje wiebelig, zo in het donker in de glibberige modder. Er liepen wel heeel veel mensen, zeg vijfhonderd – voor een wandeling in een natuurgebied.

    De zonsopgang was een feest van kleuren, blauw, groen, roze, oranje, rood, en toen duurde het nog een hele tijd tot de zon zelf boven de horizon kwam.

    Een aantal keer flink diep door het water gewaad ( 1,40 m ofzo ), altijd leuk en het spoelt de modder er weer af, en uiteindelijk koud en moe Ameland bereikt. Daar moesten we nog het eiland dwars over om uiteindelijk zo de Noordzee in te lopen. Het was nog lekker water ook. Ik heb nog heerlijk gezwommen.

    Toen was het iets van tien uur ’s ochtends. Heel lang tijd om naar Nes te lopen. Het bleef de hele dag zonnig en net warm genoeg. Nog een tijd in een duinpan gelegen, koffie gedronken, soep gegeten … een mooie dag.

    Wadlopers in de ochtendzon

    Wadden in het ochtendlicht

    Drooggevallen mosselbanken in de Waddenzee